top of page
Kriton Curi Kimdir?

(1942-1996)

​

Prof. Dr. Kriton Curi, Türkiye’de ve Dünya’da “Çevre Mühendisliği” ve “Çevre Bilimi” alanında seçkin bir akademisyen, köktenci çevre gönüllüsü, ülküleri ve düşünceleriyle temiz ve barışçı bir dünyanın yılmaz savunucusuydu.

​

1942’de İstanbul’da doğan Kriton Curi, ilk ve orta öğretimini Kadıköy Rum İlkokulu ve Zoğrafyon Rum Lisesi’nde tamamlamış, çevreye olan ilgisi lise döneminde başlamıştır. Ardından, Robert Kolej İnşaat Mühendisliği dalında lisans (1966) ve Çevre üzerine yüksek lisans (1968) derecelerini almıştır. Robert Kolej’de çevre konusunda yüksek lisans çalışması yapan ilk öğrencidir.

​

İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Çevre Mühendisliği dalında Doktor (1974) ünvanını almıştır. Doktora teziyle ilgili deneyleri Robert Kolej’de yaptığı süreçte, Çevre Laboratuvarını kurma girişiminde bulunmuş, Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) başvurarak, Laboratuvarın kuruluşuna maddi destek temin etmiştir. Robert Kolej bu sayede, 1970’li yıllarda su ve pis su deneylerinin tümüyle, hava kirliliği deneylerinin ise kısmen yapılabildiği bir laboratuvara sahip olmuştur.

 

1974 yılında Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde öğretim üyesi olarak göreve başlayan Curi, 1980 yılında Doçentliğe, 1988’de de Çevre Teknolojisi konusunda Profesörlüğe yükselmiştir.

​

Çevre konularında mühendislik payının yüzde otuz olduğunu, fen bilimlerinin ve sosyal çevrenin de önemli bir yer tuttuğunu vurgulayarak, Boğaziçi Üniversitesi yönetimine Çevre Mühendisliği değil, “Çevre Bilimleri Enstitüsü” kurulmasını önermiştir.

​

Türkiye’de ilk Çevre Bilimleri Enstitüsü Kriton Curi önderliğinde 14 Kasım 1977’de kurulmuştur. 1977-1982 ile 1993-1996 dönemlerinde Enstitü’nün Müdürlüğünü yapmış, Enstitü’de; Çevre Ekonomisi, Çevre Sosyolojisi, Çevre Hukuku, Çevre Psikolojisi, Çevre Etiği gibi konulara ağırlık verilen “Sosyal Çevre Bilimleri Programı”nı başlatmıştır.

1.KC_RC Yüksek Lisans Mezuniyeti.jpg
2.KC_Dr. KC_1977-YAZISIZ.jpg

 

​1988 yılında Boğaziçi Üniversitesi Çevre Kulübü’nü, 1989’da Uluslararası Katı Atık Birliği’nin (International Solid Waste Association-ISWA) Türkiye ayağı olan Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi’ni (KAKAD) kurmuştur.

Çevre Haberleri dergisi ile Katı Atık ve Çevre dergisini yayımlamış ve kendi imkânlarıyla belediyelere, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına ve talep edenlere ulaştırmıştır. Çevre Haberleri dergisi bilimsel bir yayın olup, o dönemde Türkiye’de bu konuda yayımlanan tek dergi olma özelliğini taşımaktadır.

​

Yurtiçi ve yurtdışında; aralarında Greenpeace International (Şeref Üyesi), Technical and Scientific Committee for the Protection of the Mediterranean Sea (Seçilmiş Üye), Advisory Committee of the International Juridical Organization for Environment and Development (Seçilmiş Üye), CISA-Environmental Sanitary Engineering Centre Scientific Committee (Seçilmiş Üye), Türkiye Tabiatını Koruma Derneği (Şeref Üyesi), Doğal Hayatı Koruma Derneği (Onursal Üye), Tüketiciyi Koruma Derneği (Onursal Üye), Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi (Kurucu Üye, Başkan), Atık Denetimi Çalışma Grubu (Kurucu Üye), İnşaat Mühendisleri Odası, ISWA-International Solid Waste Association, CEDARE-United Towns Development, Su Kirlenmesi Araştırmaları ve Kontrolu Türk Milli Komitesi, Yüksek Çevre Kurulu, Çevre Şurası, İstanbul İl Meclisi Çevre Komisyonu, Yüksek Öğrenim, Eğitim ve Araştırma Vakfı, Öğretim Üyeleri Derneği, Rotary International gibi kurumların da yeraldığı birçok kuruluşun üyesi olan Prof. Dr. Kriton Curi, kurduğu Katı Atık Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi'nin başkanlığını yürütmüştür.

​

İlgi alanları; Endüstriyel Atıkların Arıtımı, Deniz Deşarjları, Katı Atıklar, Katı Atık Yönetimi ve Uygun Teknolojiler, Uygun Çevre Yönetimi, Toprak Kirlenmesi gibi konular olan Prof. Dr. Kriton Curi’nin yurtiçinde ve yurtdışında yayınlanmış 300'ü aşkın bilimsel eseri bulunmaktadır. Çevre Haberleri, Katı Atık ve Çevre, The Journal of Solid Waste Management, Forum ve İstanbul gibi dergilerin editörler kurulunda görev almış, 33 tane Ulusal ve Uluslararası Bilimsel Sempozyum düzenlemiş, çok sayıda ulusal ve uluslararası kuruluşa akademik danışmanlık yapmıştır.

​

Prof.Dr. Kriton Curi’nin toplum için verdiği çevre mücadelelerinin başında;

​

  • Atık suların denize verilmesine karşı yürüttüğü mücadele,

  • Türkiye’de biyogaz üretilmesine öncülük etmesi,

  • SKİ komisyonlarında yürüttüğü su kirliliğini önleme ve su havzalarını koruma çalışmaları,

  • Çöp probleminin bilimsel olarak ele alınmasını sağlama girişimleri gelir.

​

Bu konularda Belediyelere kurslar vermiş, ilköğretim çağından başlayarak çocuklarda çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik eğitimler ve oyunlar hazırlamış, çöpleri kaynakta ayrıştırma bilincini yaymak için çaba göstermiştir.

​

  • 1981 yılında Boğaziçi Üniversitesi Rektörlük Onur Ödülü, 

  • 1984’te Araştırma ve Eğitim Vakfı Bilim Ödülü, 

  • 1992 yılında Çevre Bakanlığı'nın Çevre Ödülü, 

  • 1996 yılında ABD'de verilen Uluslararası Roy. F. Weston Çevre Ödülü (Bu ödüle sahip ilk Türk bilim adamıdır),  

  • 1997 yılında Doğa Savaşcıları Çevre Ödülü gibi birçok ödülün sahibi olmuştur.

3.1981_11_13_Uluslararası Atatürk Konferansı-Teşekkür Plaketi Verilişi.jpg
4.1984_07_07_KC'ye Bilim Ödülü.jpg

Vefatından sonra;

​

  • 1998 yılında bilimsel ve kamusal projelerini sürdürmek, evrensel düşüncelerini ve çevre bilincini yaymak üzere “Kriton Curi Çevre Vakfı” kurulmuştur.

  • Boğaziçi Üniversitesi’nde bir konferans salonuna adı verilmiştir. 

  • Kozyatağı’nda bir parka, Kadıköy Belediyesi tarafından “Kriton Curi Parkı” adı verilmiştir.

  • 2014 yılında bu Park’a yerleştirilen heykeli ve Kriton Curi Parkı Gönüllüleri Derneği ile anısı yaşatılmaktadır.

5.1998_KC PARKI Kuruluş ve KC Heykeli.jpg
Kriton CURİ ve ÇEVRE konusunda "İLK"ler

​

  • Robert Kolej’de çevre konusunda yüksek lisans çalışması yapan ilk öğrencidir.

  • Robert Kolej'de Çevre Laboratuvarının kurulmasına öncülük etmiş, bunun için Dünya Sağlık Örgütü’nden (WHO) maddi destek sağlamıştır.

  • Türkiye’de ilk Çevre Bilimleri Enstitüsü Kriton Curi önderliğinde 14 Kasım 1977’de Boğaziçi Üniversitesi’nde kurulmuştur.

  • Türkiye’de biyogaz üretilmesine dair ilk proje çalışmalarına öncülük etmiştir.

  • 1978 yılında çıkarttığı bilimsel "Çevre Haberleri Dergisi" o dönemde Türkiye’de bu konuda yayımlanan tek dergi olma özelliğini de taşımaktadır. 

  • Roy F.Weston Ödülü'nü alan ilk Türk bilim adamıdır. [1]

 

 

[1] Roy F. Weston Ödülü  (https://www.pwea.org/roy_f_weston_award.php), Endüstriyel atık yönetimi alanına, kamuda veya özel sektörde, devlet hizmetinde veya akademide önemli bireysel katkıları olan kişilere verilen bir ödül. Kriton’un ölümünden haberleri olmaksızın, olaydan birkaç gün önce ona vermeye karar vermişler. Ödül Kriton’un vefatından bir buçuk ay sonra Philadelphia’da düzenlenen uluslararası bir konferansın sonunda, törenle meslektaşı Prof. Dr. Günay Kocasoy’a teslim edildi.

Prof. Dr. Kriton Curi Projeleri - Konferansları - Sempozyumları

​

bottom of page